strefa tytoniu

Tytoń jest silną trucizną i narkotykiem. W dymie papierosowym znajduje się kilkadziesiąt silnych trucizn, kilkaset substancji toksycznych, nie mniej niż 40 substancji rakotwórczych.

Nikotyna jest jedną z najsilniejszych substancji psychoaktywnych, a uzależnienie od tytoniu przewlekłą i nawracającą chorobą. Używanie wszystkich wyrobów tytoniowych poważnie szkodzi zdrowiu. Większość mechanizmów fizjologicznych i behawioralnych prowadzących do uzależnienia od tytoniu jest podobna do mechanizmów uzależnienia od alkoholu, kokainy i heroiny. W wyrobach tytoniowych mogą znajdować się substancje, które wzmacniają potencję uzależniającą nikotyny (np. amoniak), a poprawiając ich smak i zapach (np. mentol, wanilia) zachęcają do palenia.

Dzieci są bardziej niż dorośli narażone na utratę zdrowia z powodu kontaktu z dymem tytoniowym. Szacuje się, że ok. 70 tys. dzieci w Polsce narażonych jest na dym tytoniowy w okresie płodowym, a wiele z nich rodzi się z objawami uzależnienia od tytoniu. Palenie tytoniu w okresie ciąży podnosi ryzyko porodu przedwczesnego i powikłań ciąży, skutkuje niższą masą urodzeniową noworodka, nasila objawy zapalenia płuc, astmy oskrzelowej, opóźnia rozwój psychofizyczny dziecka. Może również prowadzić do zgonu okołoporodowego dziecka, a także nagłej śmierci noworodka. Narażenie dziecka na dym tytoniowy ma też poważne skutki w ich życiu dorosłym, podnosząc np. ryzyko zachorowania na raka. Niektóre z argumentów zdrowotnych mogą być bardziej niż inne przekonywujące dla dzieci i młodzieży. Np., że palenie tytoniu podwyższa ryzyko impotencji, ogranicza wydolność fizyczną, przyczynia się do starzenia skóry, pogarsza stan uzębienia.

Częstość palenia wśród polskich nastolatków należy do najwyższych w Europie; obecnie pali 17% chłopców i aż 19% dziewcząt. Choć spada wśród nich spożycie tradycyjnych papierosów, to rośnie spożycie papierosów ręcznie skręcanych, fajki wodnej i tzw. e-papierosów, a wśród dziewcząt papierosów mentolowych i cienkich (slimów). Do najwyższych na świecie należy odsetek dzieci narażonych w Polsce w domu i miejscach publicznych na dym tytoniowy. Przed 2010 r., kiedy wprowadzono zakaz palenia w miejscach publicznych, stężenie dymu tytoniowego w dyskotekach 15 razy przekraczało górną granicę normy zdrowotnej.

Do połowy lat 90. reklama i promocja wyrobów tytoniowych w Polsce była powszechna i skierowana głownie do osób nastoletnich i młodych. Wielostronicowe reklamy papierosów były wszechobecne w pismach kobiecych i młodzieżowych, papierosy promowano, a nierzadko rozdawano, na koncertach i w klubach muzycznych. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z 1995 r. stworzyła podstawy prawne do ochrony zdrowia dzieci i młodzieży przed dymem tytoniowym. Zakazano sprzedaży papierosów w automatach, osobom niepełnoletnim, reklamy papierosów w prasie młodzieżowej, wprowadzono ostrzeżenia zdrowotne na reklamach i opakowaniach papierosów. W 2000-2001 roku wszedł w życie całkowity zakaz reklamy, promocji i sponsorowania tytoniu. Od wielu lat systematycznie rosną ceny papierosów, co jest najważniejszym instrumentem ograniczenia epidemii palenia wśród dzieci i młodzieży.

Ww. zmiany w polityce zdrowotnej mają wpływ na denormalizację palenia w Polsce. Mniej jest palących rodziców, rzadziej niż w przeszłości palą oni w obecności dzieci, z Zachodu płynie do Polski moda na niepalenie. Większe zainteresowanie aktywnością fizyczną, sportem, urodą, rekreacją i wypoczynkiem, także wśród młodych Polaków, idzie w parze z bardziej krytycznym stosunkiem do palenia. To wszystko sprawia, że w najmłodszej części polskiej populacji przybywa nigdy niepalących.

Fot.: © Alistair Cotton - Fotolia.com

Na podstawie: Krzysztof Przewoźniak, Nie daj sobą manipulować - nie używaj tytoniu!, www.zdrowiewciazy.pl